مقدمه
سنجاق سینههای جواهرنشان، یکی از ظریف‌ترین و در عین حال تاثیرگذارترین قطعات جواهرات در دنیای هنرهای تزئینی هستند. این زیورآلات کوچک و درخشان که اغلب بر روی لباس یا روسری قرار می‌گیرند، نه تنها نمادی از زیبایی و تجمل به شمار می‌آیند بلکه نشان‌دهنده وضعیت اجتماعی، تجمل و مقام، ذوق و حتی گاهی اوقات باورهای عمیق فرهنگی و تاریخی بوده‌اند. این جواهرات به خاطر ظرافت در طراحی و استفاده از سنگ‌های گرانبها به خصوص در لباس‌های سلطنتی و رسمی، همواره محبوبیت بسیاری میان خاندان‌های سلطنتی، اشراف و حتی علاقه‌مندان به هنرهای ظریف داشته‌اند.
این مقاله به بررسی تاریخچه، سنگ‌ها و تراش‌های مورد استفاده، شخصیت‌های معروفی که از این جواهرات بهره برده‌اند و معرفی برخی سنجاق سینه های خاص در جهان می‌پردازد.
تاریخچه و ریشه‌ها
ساخت سنجاق سینههای جواهرنشان به قرن‌ها پیش بازمی‌گردد. در دوران باستان، از جمله در مصر، ایران و روم باستان، سنجاق سینه‌ها به عنوان نمادهای قدرت و حمایت معنوی ساخته می‌شدند. در مصر باستان، این جواهرات به عنوان نماد قدرت و ثروت مورد استفاده قرار می‌گرفتند و اغلب به شکل حیوانات و نمادهای دینی مانند چشم حورس ساخته می‌شدند. در اروپا از دوران روم باستان تا قرون وسطی، استفاده از سنجاق سینه به عنوان نمادی از ایمنی، حمایت معنوی و تقدس گسترش یافت و گاه به عنوان طلسم‌هایی برای حفاظت از نیروهای شرور به کار می‌رفتند. در دوره‌های بعد به ویژه از قرن هفدهم و هجدهم در دوران باروک و روکوکو، ، سنجاق سینه‌ها به عنوان قطعات جواهری مورد توجه بیشتری قرار گرفتند و در طرح‌های پیچیده‌تری تولید و نمادی از زیبایی و تجمل شدند که در لباس‌های زنان و مردان اروپایی جایگاه خاصی پیدا کردند.
- دوران باستان: اولین نمونه‌های سنجاق سینه به دوران برنز بازمی‌گردد. در تمدن‌های مصر باستان، یونان و روم، از سنجاق سینه به عنوان وسیله‌ای برای بستن لباس‌ها و همچنین به عنوان یک زیورآلات استفاده می‌شد.
- قرون وسطی: در این دوره، سنجاق سینه‌ها اغلب با نمادهای مذهبی و شوالیه‌گری تزئین می‌شدند و توسط اشراف‌زادگان و روحانیون مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
- عصر رنسانس: با آغاز عصر رنسانس، سنجاق سینه‌ها پیچیده‌تر و زیباتر شدند و به عنوان یک وسیله برای نشان دادن ثروت و جایگاه اجتماعی مورد استفاده قرار می‌گرفتند.
- عصر مدرن: در قرن بیستم، سنجاق سینه‌ها به بخشی جدایی‌ناپذیر از مد و فشن تبدیل شدند و طراحی‌های متنوع و خلاقانه‌ای در این زمینه ارائه شد.
متعلق به قرن دوم قبل از میلاد
سه سنجاق سینه متعلق به قرون وسطی
سنجاق سینه متعلق به دوره رنسانس
نمادشناسی سنجاق سینه
قدرت و ثروت: سنجاق سینههای ساخته شده از طلا و تزئین شده با سنگ‌های قیمتی گرانبها، نمادی از ثروت و جایگاه اجتماعی بالا بوده‌اند.
عشق و علاقه: سنجاق سینههای به شکل قلب یا تزئین شده با الماس، نمادی از عشق و علاقه بوده‌اند.
هویت و تعلق: سنجاق سینههای دارای نمادهای خانوادگی یا سازمانی، نشان‌دهنده هویت و تعلق فرد به یک گروه خاص بوده‌اند.
مذهب: در برخی فرهنگ‌ها سنجاق سینه‌ها با نمادهای مذهبی تزئین می‌شدند و به عنوان یک وسیله برای نشان دادن ایمان استفاده می‌شدند.
سنگ‌ها و تراش‌ها
در سنجاق سینههای جواهر از سنگ‌های قیمتی همچون الماس، یاقوت، زمرد و یاقوت کبود استفاده می‌شود. تراش‌های مختلفی از جمله برلیان، مارکیز، گلابی‌شکل و مستطیل برای افزایش درخشندگی و جلوه‌ی این سنگ‌ها استفاده می‌شود. به عنوان مثال تراش برلیان به دلیل بازتاب بالا و درخشندگی خاص خود، رایج‌ترین تراش در جواهرسازی است و اغلب برای الماس‌ها به کار می‌رود. تراش مارکیز با شکل بیضی و نوک‌های تیز، ظاهری کشیده به سنگ می‌بخشد و در سنجاق سینه‌هایی که ظاهری منحصر به فرد و لوکس می‌خواهند، انتخاب می‌شود.
شخصیت‌های برجسته و استفاده از سنجاق سینه
در تاریخ بسیاری از شخصیت‌های سلطنتی و مشاهیر به استفاده از سنجاق سینههای جواهر علاقه خاصی داشته‌اند. از جمله ملکه ویکتوریا که با استفاده از سنجاق سینههای الماس و یاقوت، زیبایی و عظمت خاندان سلطنتی بریتانیا را به نمایش می‌گذاشت. همچنین الیزابت تیلور بازیگر معروف هالیوودی که علاقه زیادی به جواهرات داشت و سنجاق سینههای باشکوهی از کلکسیون‌های گرانبها استفاده می‌کرد. از میان خاندان سلطنتی، ملکه الیزابت دوم نیز با کلکسیون سنجاق سینههای خیره‌کننده‌ای که اغلب با طرح‌های گل و حیوانات تزیین شده‌اند، شناخته می‌شود.
ملکه الیزابت دوم و سنجاق سینههای معروف او
ملکه الیزابت دوم به واسطه کلکسیون بی‌نظیر سنجاق سینههای خود، به یکی از شاخص‌ترین شخصیت‌های علاقه‌مند به این جواهرات بدل شده بود. برخی از مشهورترین سنجاق سینههای او شامل الماس کولینان، پاپیون و پرینس آلبرت هستند.
معرفی برخی سنجاق سینههای خاص در دنیا
سنجاق سینه الماس کولینان (Cullinan Diamond Brooch)
بزرگترین الماس خام کشف شده تاکنون، الماس کولینان نام دارد. این الماس پس از برش به چندین الماس بزرگ و کوچک تقسیم شد و بسیاری از این الماس‌ها در ساخت جواهرات سلطنتی استفاده شدند.
سنجاق سینه کولینان معمولاً با یکی از الماس‌های بزرگ برش خورده از این الماس تزئین شده است. این سنجاق سینه به دلیل اندازه و کیفیت بالای الماس، یکی از ارزشمندترین جواهرات جهان محسوب می‌شود.
این سنجاق سینه نمادی از ثروت و قدرت امپراتوری بریتانیا است و به عنوان یکی از ارزشمندترین دارایی‌های تاج و تخت انگلستان شناخته می‌شود.
سنجاق سینه پرینس آلبرت (Prince Albert Brooch)
این سنجاق سینه یکی از ارزشمندترین جواهرات سلطنتی بریتانیاست و شامل یاقوت آبی باشکوهی است که در مرکز خود قرار دارد و با الماس‌های درخشان احاطه شده است. این جواهر به دستور شاهزاده آلبرت به عنوان هدیه ازدواج برای ملکه ویکتوریا ساخته شد و از آن زمان به یکی از قطعات نمادین خاندان سلطنتی تبدیل شده است. این سنجاق سینه در مناسبت‌های خاص توسط ملکه الیزابت دوم استفاده می‌شد.
سنجاق سینه پاپیون (Bow Brooch) ملکه الیزابت دوم
این سنجاق سینه از الماس‌های تراش برلیان ساخته شده و به دلیل طراحی منحصربه‌فرد خود که به شکل پاپیون است، جایگاه خاصی در میان جواهرات سلطنتی دارد. طرح این سنجاق سینه به گونه‌ای است که به لباس هر فردی حالتی شیک و باشکوه می‌دهد و ملکه الیزابت دوم از آن در مراسم‌های رسمی استفاده می‌کرد.
سنجاق سینه گراند نوئود دو کُرساج Grand Noeud de Corsage (سنجاق‌سینه بزرگ)
امپراتریس اوژن در سال ۱۸۵۵ ساخته شد و یکی از جواهرات برجسته‌ای است که توسط جواهرساز فرانسوی، فرانسوا کرامر طراحی شده است. این قطعه شامل طراحی‌های پیچیده به شکل ریش‌ریش و گیره‌های الماس‌دار است که به شکلی ظریف و لطیف به نمایش درآمده است. سنجاق‌سینه شامل بیش از ۲۶۰۰ الماس است و طراحی آن به گونه‌ای است که حس نازکی و ظرافت را القا می‌کند، نمایانگر سبک فرانسوی خاصی است که در دوره دوم امپراتوری محبوب بود. این جواهر بخشی از مجموعه وسیع جواهرات امپراتریس اوژن بود و تمایل او به زیورآلات زیبا و با سلیقه را نشان می‌دهد. در نهایت، این قطعه به موزه لوور منتقل شد، جایی که به عنوان یکی از گنجینه‌های با ارزش میراث سلطنتی فرانسه شناخته می‌شود.
سنجاق سینه والیس سیمپسون (Wallis Simpson Panther Brooch)
این سنجاق سینه معروف به شکل یک پلنگ با استفاده از الماس و یاقوت سیاه توسط کارتیه طراحی شد. این سنجاق سینه به سفارش دوشس ویندزور، والیس سیمپسون، ساخته شده بود و در دهه ۱۹۴۰ به یکی از نمادهای جسارت و علاقه او به طرح‌های منحصر به فرد تبدیل شد. پلنگ، نمادی از جسارت و قدرت، در کنار زیبایی الماس‌ها و یاقوت‌های سیاه، ترکیبی از جذابیت و لوکس بودن را ارائه می‌دهد.
سنجاق سینه عقاب امپراتوری روسیه (Russian Imperial Eagle Brooch)
عقاب دو سر نماد امپراتوری روسیه بود و نشان‌دهنده قدرت و شکوه این امپراتوری بود. این سنجاق سینه معمولاً با الماس‌ها، یاقوت‌های قرمز و سایر سنگ‌های قیمتی تزئین می‌شد.
این سنجاق سینه‌ها اغلب توسط اعضای خانواده سلطنتی روسیه استفاده می‌شد و نمادی از هویت و جایگاه اجتماعی آن‌ها بود.
تهیه شده توسط گروه جواهری سعیدنیا
نویسنده:
عاطفه مولایی
